انواع خشکبار مراغه
azar-khoshkbar انواع خشکبار
تعریف خشکبار:
در تابستان به دلیل این که ازدیاد میوه بوده و برای اینکه در فصل های دیگر، میوه تازه وجود ندارد از این میوه های خشک استفاده میگردد، کشاورز نیز سود خوبی نسبت به زحماتش عایدش میگردد.
از قدیم الایام اکثر میوه ها را خشک کرده و در فصل های دیگر که کمبود میوه در آن زمان وجود دارد استفاده میگردد و میوه خشک نیز که به خشکبار نامیده می شود.
به دلیل اینکه در مقابل نور خورشید، خشک گردیده است ، انواع ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را در خود جای می دهد، فواید زیادی از نظر طب سنتی و در تغذیه انسان نقش بسزایی دارد.
انواع خشکبار مراغه
در این مقاله قصدمان بر این است که توضیحات مفصلی در مورد شناخت انواع خشکبار مراغه که از قدیم کشاورزان به صورته سنتی میوه را خشک می کردند و هم امروزه که به صورت نیمه سنتی و سنتی خشک می گردد در اختیار خواننده
قرار دهیم.
خودمان باغدار و کشاورز هستیم و با انواع میوه های مراغه و انواع خشکبار مراغه اعم از، خوراکی و خورشتی که تخصص کافی در این موارد را دارا هستیم بتوانیم توضیحات مکفی را ارائه نماییم.
جهت توضیحات در مورد انواع خشکبار ابتدا در مورد انواع میوه جات مراغه سعی می کنیم به صورت مفصل توضیح بدهیم و همزمان در مورد نحوه خشک کردن انواع میوه که در باغات مراغه کشت میگردد را توضیح دهیم.
انواع میوه در مراغه
شهر مراغه در 350 کیلومتری جنوب غربی استان آذربایجان شرقی در قسمت شرق دریاچه ارومیه در کنار رودخانه بزرگ سوفی چای و در دامنه جنوبی کوه سهند و در ارتفاع هفت هزار و صد و چهل و چهار متری از سطح دریا قرار دارد.
مراغه به علت شرایط خاص جغرافیایی و به علت واقع شدن در شرایط کوهستانی سرد با تنوع درختان میوه تابستانی و درختان میوه پاییزی مواجه می باشد.
مراغه به باغ شهر ایران نیز معروف می باشد. در نقشه هوایی کاملا سرسبز و پوشیده شده از درختان کهنسال میوه رویت می گردد.
انواع درختان میوه در مراغه
در ذیل به انواع درختان میوه تابستانی و درختان میوه پاییزی اشاره می گردد:
انواع میوه و تنوع خشکبار که از این میوه ها به وجود می آید می پردازیم.
میوه های مراغه
انواع زردآلو:
زردالو شیرین، زردالو ملس، زردالو ترش
انواع آلو:
آلو زرد یا قطره طلا
آلو شابلون
آلو سانتریزه
آلو بخارا
آلو سیاه
آلو شرابی
آلو جنگلی
انواع سنجد:
سنجد قزل، سنجد مراغه ، سنجد آسیابی
انواع هلو:
هلو شفتالو ، هلو زعفرانی ، هلو زعفرانی بدون پوست ، هلو شلیل
انواع سیب مراغه:
پر هلو یا برگ هلو ملس بسیار خوشمزه از تولیدی خشکبار آذر گیلانه
سیب قرمز، سیب سفید، سیب مشکین، سیب لبنان
انواع گردو
گردو کاغذی، گردو سنگی
انواع بادام:
بادام کاغذی، بادام سنگی، بادام فندقی، بادام منقار
انواع آلبالو:
آلبالو سنتی ترش، آلبالو پیوندی
انواع گیلاس:
گیلاس زرد، گیلاس قرمز، گیلاس سیاه
و انواع دیگر میوه..
حال در زیر توضیحات کامل در مورد انواع میوه های مراغه علی الخصوص در مورد انواع قیصی و برگ زردآلو و انواع آلو خورشت و خوراکی توضیحات مکفی را در اختیار خواننده محترم قرار می دهیم که به صورت سنتی و نیمه سنتی خشک میگردند.
زردآلو
زردآلو یک گونه از خانواده گلسرخیان می باشد این درخت که ارتفاع متوسط آن به حدود چهار متر می رسد میوه آن خوراکی بوده و در دوران پیش از تاریخ کشت می شده است.
به علت خوشمزه بودن میوه آن و ماندگاری بیشتر و به
دلیل اینکه انواع خشک از زردآلو تهیه می گردد به مدت های طولانی نیز نگهداری میگردد، در بین مردم محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
مشتقات زردآلو و انواع زردآلو خشک
آلو سانتریزه ، آلو شابلون
انواع آلوچه : آلوچه زرد ، آلوچه شرابی ، آلوچه آفتابی (آلوچه سیاه) ، آلوچه قرمز
میوه زردآلو از میوه های تابستانی می باشد که در اواخر زمستان گل می دهد و رنگ گل زردالو سفید و در اوایل مردادماه برداشت می گردد.
زردآلو در جهت خشک کردن به دو نوع تقسیم می گردد برگ زردآلو و قیسی زردآلو.
برگ زردالو همان طوری که از نامش پیداست دو تا برگ از هم جدا هستند و به صورت برگ دیده می شوند و حین شروع به خشک کردن دو تا برگ از هم باز میشود و هسته آن ازش جدا گردیده و برای خشک کردن برگ زردآلو فقط هسته اش را درآورده و روی طبقه های مخصوص قرارداده و در جلوی آفتاب قرار میدهند تا خشک گردد.
برای اینکه مفصل در مورد انواع قیسی زردآلو و برگ زردالو توضیح بدهیم به اختصار در مورد هر کدام در زیر می پردازیم.
انواع برگ زردآلو
برگ زردآلو به لحاظ خشک به دو نوع تقسیم می گردد، برگ زردآلو آفتاب خشک، برگ زردآلو سایه خشک.
برگ زردآلو آفتابی
بعد از برداشت میوه زردآلو که حدوده هشتاد درصد آن را آب تشکیل می دهد از هر چهار کیلو میوه یک کیلو زردآلو آفتابی خشک تهیه می گردد.
هسته آن را درآورده و داخل طبق های چوبی مخصوص خشک کردن برگ زرد آلو قرار داده و دو تا برگ را از هم جدا کرده به صورتی که به هم چسبیده نداشته باشند.
بعد در جلوی آفتاب قرار داده تا خشک گردد که برگ زردآلو آفتاب خشک یا برگ زردآلو آفتابی نامیده می شود، که به لحاظ این که در مقابل نور مستقیم خورشید خشک شده به رنگ قهوه ای روشن در می آید.
مدت زمان خشک شدن برگ زردآلو آفتابی حدود شش روز می باشد.
برگ زردآلو سایه خشک
برگ زردآلو سایه خشک شده ملس
بعد از درآوردن هسته میوه زردآلو که تازه چیده شده است در داخل طبق های مخصوص چوبی قرار داده و در مکان سایه و به دور از تابش مستقیم آفتاب قرار داده و خشک میگردد.
در مدت زمان حدود هفت روز خشک میگردد، به علت اینکه نور آفتاب مستقیم نخورده زردآلو خشک به رنگ زرد روشن در میاید ، که به آن برگ زردآلو سایه خشک می نامند.
انواع مزه برگ زردآلو
برگ زردآلو از نظر مزه به سه نوع تقسیم می گردد :
برگ زردآلو شیرین
که این نوع برگه اکثرا برگ زردآلو گوشتی و خوشمزه ترین
نوع آن می باشد.
برگ زردآلو سایه خشک و برگ زردآلو آفتابی یا قهوه ای روشن اکثرا از زردآلوی نوع درشت تر تهیه می گردد و هسته زردآلو این برگه ها نیز شیرین می باشند.
برگ زردآلو ملس
اکثرا از زردآلو هایی که سایز متوسط دارند و زمان برداشت
اواخر مرداد ماه می باشد.
هسته این برگه ها اکثرا تلخ می باشد و از زردآلو های سایز متوسط تهیه میگردند.
برگ زردآلو ترش
اکثرا سایز ریز و به مزه ترش می زنند و هسته زردآلو این
نوع برگه ها تلخ هستند.
قیسی زردآلو سکه ای درشت
قیصی از خشک کردن زردآلو کاملا رسیده به دست میآید به طوری که اگر بعد از جدا کردن هسته آن دو برگ کاملا به هم چسبیده باشند و خشک گردد قیصی نامیده می شود و اگر دو برگ از هم جدا خشک گردد برگ زردآلو نامیده می شود.که به عنوان آجیل و خوراکی و هم در انواع خورشتی ها استفاده گردیده است.
زردآلو ها از نظر سایز به دو نوع تقسیم بندی می گردد.
به لحاظ سایزشان هست که تبدیل به قیسی و یا برگ زردآلو می گردند، اکثرا از زردآلو سایز درشت و هسته شیرین قیسی تهیه می گردد، که به دو نوع تقسیم بندی می گردد.
قیسی آفتابی و قیسی سایه خشک
قیسی آفتابی
زمانی که زردآلو از درخت چیده می شود بدون اینکه ضربه ای ببیند و روی هم انباشته گردد روی سطح صافی ریخته می شود و هسته آنها جدا گردیده و روی تخته های چوبی مخصوص که به طبق چوبی نام گرفته است چیده میشود.
دو تا برگ به هم چسبیده می شود و طبق اصول خشک کردن در جلوی نور مستقیم آفتاب قرار می گیرد بعد از مدت دو روز یکی یکی قیسی ها را به روی دیگر برگردانده تا روی دیگر نیز در معرض خورشید قرار گیرد تا رنگ هر دو طرف قیصی به یک رنگ که رنگ قهوه ای روشن می باشد تبدیل گردد.
از لحاظ طعم و خواص طبیعی و مواد معدنی و خوشمزگی قیسی آفتابی یا قیسی آفتاب خشک از تمام مشتقات زردآلو خوشمزه تر می باشد.
ولی بایستی دقت گردد که این نوع قیسی چون کاملا ارگانیک و قیسی زردآلو ارگانیک می باشد باید به جهت نگهداری باید خشک و بدون رطوبت و در جای خشک و خنک نگهداری شود.
قیسی زردآلو سایه خشک سکه ای هسته زرد آلو را جدا کرده و دو تا برگ زردآلو را به هم چسبانده و روی طبق های چوبی گذاشته و در سایه و یا دور از آفتاب قرار گیرد به صورتی که هوا گرم بوده ولی از تابش نور مستقیم آفتاب جلوگیری می گردد.
در روش فوق قیصی سکه ای زردآلو زرد یا سایه خشک تهیه می گردد و این نوع قیسی نیز به دو نوع درشت و متوسط تقسیم می گردد، که سایز متوسط اکثرا از زردآلو هسته تلخ تهیه گردیده و سایز درشت قیسی از زردآلو هسته
شیرین تهیه می گردد.
این نوع زردآلو خواهان بیشتری در بازار برخوردار می باشد، قیسی زردآلو موجود در بازار به دو نوع خشک و مرطوب موجود است.
قیسی زردآلو خشک زرد و قیسی زردآلو زرد مرطوب یا کارتنی که نوع خشک آن نیز به صورت فله ای و نوع مرطوب که قیمت مناسب تری دارد در کارتن های پنج کیلویی و دو کیلویی در بازار یافت میگردد.
شرایط نگهداری قیسی زردآلو
قیسی زردآلو قهوه ای یا قیسی آفتاب خشک رو به صورت کاملا خشک باید نگهداری کرد، در صورتی که مرطوب و در داخل کارتن باشد بایستی بعد از خرید قیسی داخل فریزر یخچال نگهداری کرد.
قیسی زردآلو های خشک نیاز نیست در داخل فریزر نگهداری شوند، فقط به دور از تابش مستقیم آفتاب باید نگهداری گردد در غیر این صورت هر دو کپک زده و کرم می افتد.
انواع آلو مراغه
مراغه به علت شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی و شرایط سرد کوهستانی که دارد، با قرار داشتن در دامنه جنوبی کوه سهند و با ارتفاع هفت هزار و صد و چهل و هفت متری از سطح دریا قرار دارد.
شرایط پرورش انواع میوه های درختی در این شهر به وجود آمده که با این شرایط سازگار هستند.
در شهر مراغه بیش از ده نوع متفاوت آلو از درختان سرسبز مراغه کشت می گردد که اکثر آنها خشک گردیده و به صورت آلو خشک به شهرهای دیگر روانه می گردد.
تولیدی آذر خشکبار مراغه نیز از قدیمی ترین تولیدی هاست که در کار خشکبار به مدت سی و سه سال است که فعالیت دارد.
آلوها به دو دسته کلی تقسیم می گردند
آلو سانتریزه ، آلو شابلون
انواع آلوچه : آلوچه زرد ، آلوچه شرابی ، آلوچه آفتابی (آلوچه سیاه) ، آلوچه قرمز
تقسیم بندی به لحاظ آلو و آلوچه در هسته آنها می باشد، آلو ها
هسته جدا هستند. به صورتی که با فشار دادن دست هسته آنها به راحتی جدا گردیده و طعم آلوها اکثرا ملس و مزه ترش و ترش ملس هستند.
آلوچه ها هسته شان به راحتی جدا نمی شوند و اکثر مزه شیرین و ملس هستند.
آلو خشک اکثرا خورشتی هستند و آلوچه خشک اکثرا خوراکی و خورشتی هستند.
انواع آلو خشک
آلو بخارا
آلو سانتیریزه یا جنگلی
آلو شابلون
آلو زرد
آلو شرابی
آلو سیاه
آلو بخارا
آلو بخارا با رطوبت کم و ماندگاری در هوای آزاد به مدت زیاد و بدون افزودنی شیمیایی از آذر خشکبار مراغه به قیمت مناسب و عمده و ارسال از مراغه
یکی از میوه هایی می باشد که درخت آن در مراغه کاشت می گردد و با ارتفاع حدود چهار و نیم متری می باشد آلو زرد یا آلو بخارا را در اواخر فروردین ماه گل می دهد و در اواسط شهریور ماه نیز برداشت می گردد.
آلو بخارا گل سفیدی دارد و موقع برداشت میوه رنگ زرد دارد، آلو بخارا هسته جدا و مزه ملس دارد ، شکل ظاهری آلو بخارا بیضوی بوده و میوه خشک آن در بازار طرفدار زیادی دارد و بعد از قیسی از پرفروش ترین انواع خشکبار می باشد.
که در سر سفره مردم از دیر باز برای خودش جا باز کرده است.
روش خشک کردن آلو بخار
در پاییز برداشت آلوبخارا شروع گردیده و بعد از اینکه از درخت برداشت می گردد داخل طبقه های چوبی بر روی زمین خاکی که از قبل تمیز گردیده است بر روی پارچه های پلاستیکی الیافی پهن می گردد و اگر جلوی آفتاب و نور آفتاب باشد به صورت آفتابی به رنگ زرد تیره به خود میگیرد که آلو بخارا آفتابی نام می گیرد.
اگر به همین صورت و به دور از تابش مستقیم آفتاب و در سایه خشک گردد آلو بخارا سایه خشک و رنگ زرد شفاف به خود می گیرد.
آلو بخارا بدون هسته
بعد از برداشت آلو بخارا در پاییز هسته آن را قبل از خشک کردن جدا گردیده و بعد از شستشو داخل طبقه های چوبی قرار داده و اگر در معرض نور مستقیم آفتاب باشد به صورت آلو بدون هسته، که رنگ قهوه ای روشن دارد به خود می
گیرد.
اگر در معرض سایه و به دور از تابش نور آفتاب خشک گردد آلو بخارا سایه خشک تبدیل می گردد.
آلو سانتریزه یا آلو جنگلی ترش
آلو سانتیریزه مزه ترش، زمان برداشت آلو جنگلی شهریور ماه می باشد گل دهی آلو سانتریزه اواسط فروردین ماه می باشد و رنگ گل دهی این میوه قرمز می باشد.
شکل ظاهری آلو ترش یا آرو جنگلی بیضوی و هم اندازه آلو بخارا می باشد که چون این میوه همزمان با برداشت اکثر میوه ها در بازار هست و میوه بیشتر میباشد، فلذا بیشتر میوه آلو جنگلی یا آلوسانتیزه به آلو خشک تبدیل می گردد.
در فصل زمستان و در فصل های دیگر در انواع غذاها مصارف گوناگونی دارد به علت ترش بودن آن به صورت لواشک سنتی آلو ترش و لواشک صنعتی آلو ترش در لواشک سازی استفاده می گردد که خواهان بیشتری در بین مردم دارد.
هسته آلو سانتریزه تلخ بوده و در مصارف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد
این آلو ترش بیشتر در کارتن های پنج کیلویی و به صورت مرطوب به فروش می رود و کاملا خشک آن کمتر مورد توجه مردم قرار می گیرد.
آلو شابلون یا آلو کالیفرنیا
زمان گل دهی آلو شابلون فروردین ماه و زمان برداشت آلو کالیفرنیا اوایل مرداد ماه می باشد که به علت این که در این محدوده زمانی در بازار کمبود میوه تازه می باشد به این علت بیشتر موردپسند مردم واقع شده و به وفور یافت می
گردد.
مزه آلو شابلون ملس به ترش می باشد و شکل ظاهری آن گرد و در بین تمام آلو ها درشت ترین سایز را دارد.
از لحاظ مواد معدنی انواع ویتامین ها را در خود جای دارد، میوه کاملا گوشتی و هفتاد درصد آلو کالیفرنیا را آب تشکیل می دهد.
رنگ میوه آن نارنجی بوده و در تابستان زمانی که گرما در اوج خود می باشد بهترین زمان برای خشک کردن این میوه می باشد ، فلذا کشاورزان هم به صورت سنتی و هم به صورت مکانیزه و نیمه سنتی مشغول به خشک کردن آن بوده و در فصله های بعدی به صورت خشک و نیمه خشک در بازار عرضه میگردد.
در تولیدی آذر خشکبار مراغه، تجربیات فراوانی که دارد این میوه را به صورت کاملا ارگانیک خشک نموده و در طول سال در اختیار مردم ایران قرار می گذارد.
آلو مراغه و آلوچه مراغه
بیشترین کشت درختان مراغه را آلو مراغه که نوع زرد آن به قطره طلا نام گرفته است، شامل می شود و بیشترین درخت باغ مراغه را به خود گرفته است.
در اواخر اسفند ماه شروع به گلدهی نموده و فصل برداشت آلو
مراغه مرداد ماه می باشد.
شکل ظاهری گرد و شیرین و ملس می باشد و گاها انواع آلو ریز به صورت ترش و ملس است.
ارتفاع درخت آلو به پنج متر نیز می رسد بعد از برداشت که اکثرا به صورت دستی و با زدن چوب به زمین می ریزد در سبد های پلاستیکی جمع گردیده و در خرمن های مخصوص خشک کردن آلو ، که از قبل آماده و تمیز گردیده است.
روی زمین و خاک تمیز ریخته می شود و با توجه به نوع خشک کردن به لحاظ سایه و آفتاب خشک سه صورت می باشد.
آلو زرد یا قطره طلا
زمانی که میوه برداشت شده و جهت خشک کردن در محلی به دور از تابش مستقیم آفتاب قرار داده می شود ، مدت زمان حدود یک هفته طول می کشد تا خشک گردد و رنگ روشن براق زرد به خود می گیرد که به آلو زرد یا قطره طلا شهرت دارد.
مزه آلو قطره طلا ملس می باشد و پر فروش ترین نوع آلو در بین آلوها را دارا می باشد.
آلو شرابی
موقعی که میوه آلو مراغه را برداشت کرده و روی زمین پهن کرده و در خرمنی که هم آفتاب مستقیم می تابد و هم نصف روز تقریبا سایه می باشد ،خشک میگردد و بعد از برداشت که حدود ده روز طول می کشد به رنگ قرمز شرابی بدل می گردد.
در بازار به آلو شرابی نامیده می شود.
مزه آلو شرابی ملس می باشد.
آلو سیاه مراغه
آلو سیاه مراغه از ارگانیک ترین نوع آلو باشد ، که کاملا در معرض مستقیم نور آفتاب خشک می گردد و خشک کردن آن از قدیم الایام که به صورت کاملا ارگانیک سنتی می باشد بر روی سطح صاف که خرمن نامیده می شود خاک تمیز را سرند کرده و سطح صافی درست می کند و آلو مراغه را در آن خرمن پهن
کرده و خاک زیر آن باعث می گردد از بالا و زیر کاملا یکنواخت خشک گردد.
مدیریت آذر خشکبار مراغه
یارمحمدی
دیدگاه‌ها 0